رنکینگ دانشگاه‌ های هلند ۲۰۲۵

رنکینگ دانشگاه‌ های هلند ۲۰۲۵ ؛
جدیدترین رتبه‌ بندی QS ،THE و US NEWS

در سال‌های اخیر، نظام آموزش عالی هلند جایگاه خوبی در میان کشورهای اروپایی و جهانی به دست آورده است. کیفیت آموزشی بالا، پژوهش‌محوری و ارتباط نزدیک دانشگاه‌ها با صنایع بین‌المللی باعث شده است تا نام هلند همواره در فهرست کشورهای دارای بهترین دانشگاه‌ها دیده شود. بر اساس آخرین رتبه‌بندی جهانی QS و THE در سال‌ ۲۰۲۵، سیزده دانشگاه از این کشور در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفته‌اند.

این جایگاه چشمگیر نه‌تنها به دلیل عملکرد علمی و تحقیقاتی دانشگاه‌ها، بلکه به واسطه بین‌المللی‌بودن محیط‌های آموزشی، ارائه دوره‌های انگلیسی‌زبان و هزینه‌های تحصیلی رقابتی حاصل شده است. به همین دلیل، «رنکینگ دانشگاه‌های هلند» به یکی از شاخص‌های مهم در انتخاب مقصد تحصیلی برای دانشجویان بین‌المللی تبدیل شده است.

رنکینگ دانشگاه های هلند 2025

آن‌چه در این مقاله می‌خوانید:

رنکینگ جهانی دانشگاه‌های هلند در سال ۲۰۲۵

ارزیابی دانشگاه‌های هلند در رتبه‌بندی‌های جهانی بر اساس شاخص‌هایی مانند کیفیت آموزش، تاثیر پژوهش‌ها، شهرت علمی و میزان بین‌المللی بودن انجام می‌شود. سه نظام اصلی و معتبر در این زمینه شامل QS World University Rankings، Times Higher Education (THE) و US NEWS هستند. هر یک از این نظام‌ها از رویکرد متفاوتی برای سنجش عملکرد دانشگاه‌ها استفاده می‌کنند، اما در مجموع نتایج آن‌ها تصویری مشابه از برتری دانشگاه‌های هلند در سطح جهانی ارائه می‌دهد.

در سال ۲۰۲۵، بر اساس داده‌های منتشرشده از QS و THE، دانشگاه فناوری دلفت (TU Delft) و دانشگاه آمستردام (UvA) بالاترین رتبه‌ها را در میان مؤسسات آموزشی هلند کسب کرده‌اند. از سوی دیگر، مؤسساتی مانند دانشگاه واخنینگن، لیدن، و اوترخت نیز در جمع ۱۵۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند. این موضوع نشان می‌دهد که کیفیت آموزش عالی در هلند نه‌تنها در چند دانشگاه متمرکز نیست، بلکه در سراسر کشور توزیع شده است.

در جدول زیر می‌توانید ۱۰ دانشگاه برتر هلند و رتبه جهانی آن‌ها در سال ۲۰۲۵ را مشاهده کنید:

نام دانشگاهرتبه در QSرتبه در THEرتبه در US NEWSشهررضایت دانشجو (از ۵)
Delft University of Technology۴۷۴۸۱۸۷دلفت۴.۷
University of Amsterdam۵۳۶۱۳۳آمستردام۴.۲
Utrecht University۱۰۳۱۰۵۴۶اوترخت۴.۳
Leiden University۱۱۹۷۷۵۶لیدن۴.۵
Erasmus University Rotterdam۱۴۰۹۹۷۰روتردام۴.۳
University of Groningen۱۴۷۷۹۷۶خرونینگن۴.۴
Wageningen University & Research۱۵۳۶۴۱۱۳واخنینگن۴.۷
Eindhoven University of Technology۱۴۰۱۶۸۳۰۴آیندهوون۴.۳
Vrije Universiteit Amsterdam۱۹۴۱۲۵۷۸آمستردام۴.۳
Maastricht University۲۳۹۱۳۸۱۷۹ماستریخت۴.۵

بر اساس این داده‌ها، میانگین رضایت دانشجویان از دانشگاه‌های برتر هلند بیش از ۴.۴ از ۵ است که نشان‌دهنده سطح بالای رضایت از خدمات آموزشی، امکانات تحقیقاتی و فضای بین‌المللی این مؤسسات است.

معرفی ۱۰ دانشگاه برتر هلند در رنکینگ جهانی

در این بخش به معرفی ۱۰ دانشگاه برتر هلند در رنکینگ جهانی می‌پردازیم:

دانشگاه فناوری دلفت (Delft University of Technology)

دانشگاه فناوری دلفت، با رتبه ۴۷ در رتبه‌بندی QS و ۴۸ در THE، معتبرترین دانشگاه فنی هلند و یکی از مراکز پیشرو مهندسی در اروپا است. این دانشگاه به‌ویژه در رشته‌های مهندسی عمران، مکانیک و معماری رتبه‌های دو رقمی جهانی دارد. حدود ۲۵ درصد دانشجویان آن بین‌المللی هستند و رویکرد آموزشی بر حل مسئله، پروژه‌های صنعتی و نوآوری متمرکز است.

دانشگاه آمستردام (University of Amsterdam)

دانشگاه آمستردام یکی از سه دانشگاه قدیمی کشور و دارای رتبه ۵۳ در QS و ۳۳ در US NEWS است. این مؤسسه در حوزه‌های علوم انسانی، اقتصاد و علوم اجتماعی جایگاه ویژه‌ای دارد. حدود ۲۴ هزار دانشجو در این دانشگاه مشغول تحصیل هستند و بیش از ۱۵۰ برنامه آموزشی به زبان انگلیسی ارائه می‌شود.

دانشگاه اوترخت (Utrecht University)

دانشگاه اوترخت با رتبه ۱۰۳ در QS و ۴۶ در US NEWS یکی از بزرگ‌ترین مراکز تحقیقاتی هلند محسوب می‌شود. این دانشگاه به خاطر پژوهش‌های میان‌رشته‌ای و همکاری‌های گسترده با مؤسسات اروپایی شناخته شده است. در حال حاضر بیش از ۳۰ درصد دانشجویان آن از کشورهای مختلف جهان هستند.

دانشگاه لیدن (Leiden University)

دانشگاه لیدن قدیمی‌ترین دانشگاه هلند است و در رنکینگ THE رتبه ۷۷ را دارد. این دانشگاه با سابقه بیش از ۴۵۰ سال، در علوم انسانی، حقوق، پزشکی و سیاست عمومی پیشرو است. ۱۶ برنده جایزه نوبل از میان اعضای هیئت علمی یا فارغ‌التحصیلان آن بوده‌اند.

دانشگاه اراسموس روتردام (Erasmus University Rotterdam)

این دانشگاه با تمرکز بر اقتصاد، بازرگانی و علوم اجتماعی، یکی از مؤسسات پرنفوذ اروپا است. در رده‌بندی QS، رتبه ۱۴۰ و در THE رتبه ۹۹ را دارد. فارغ‌التحصیلان این دانشگاه در میان مدیران شرکت‌های چندملیتی شناخته‌شده حضور پررنگی دارند.

دانشگاه گرونینگن (University of Groningen)

دانشگاه گرونینگن با رتبه ۱۴۷ در QS و ۷۶ در US NEWS در شمال هلند قرار دارد. این دانشگاه با بیش از ۳۴ هزار دانشجو یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزش عالی کشور است و در علوم پایه، فیزیک و زیست‌شناسی دارای رتبه جهانی ممتاز است.

دانشگاه واخنینگن (Wageningen University & Research)

دانشگاه واخنینگن به‌عنوان مرکز تخصصی علوم کشاورزی، زیست‌محیطی و غذایی شناخته می‌شود. با رتبه ۱۵۳ در QS و ۶۴ در THE، این دانشگاه یکی از بهترین موسسات در زمینه توسعه پایدار است. بیش از ۴۰ درصد دانشجویان آن بین‌المللی هستند.

دانشگاه فناوری آیندهوون (Eindhoven University of Technology)

این دانشگاه با تمرکز بر مهندسی برق، فناوری اطلاعات و طراحی صنعتی، در رده ۱۴۰ QS و ۱۶۸ THE قرار دارد. موقعیت جغرافیایی آن در قلب صنعتی هلند، فرصت همکاری با شرکت‌هایی مانند فیلیپس و ASML را برای دانشجویان فراهم می‌کند.

دانشگاه آزاد آمستردام (Vrije Universiteit Amsterdam)

VU آمستردام با رتبه ۱۹۴ در QS و ۱۲۵ در THE، یکی از دانشگاه‌های تحقیقاتی پیشرو در علوم اجتماعی، روان‌شناسی و علوم زیستی است. این دانشگاه به دلیل سیاست‌های مبتنی بر مسئولیت اجتماعی و تمرکز بر اخلاق علمی شناخته می‌شود.

دانشگاه ماستریخت (Maastricht University)

دانشگاه ماستریخت، با رویکرد آموزش مبتنی بر حل مسئله، در رتبه ۲۳۹ QS و ۱۳۸ THE قرار دارد. این دانشگاه در جنوب هلند واقع شده و به‌عنوان بین‌المللی‌ترین دانشگاه کشور شناخته می‌شود؛ چرا که بیش از نیمی از دانشجویان آن از خارج از هلند هستند.

مقایسه رنکینگ دانشگاه‌های هلند در نظام‌های مختلف

نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی هر سال با معیارهای متفاوتی عملکرد دانشگاه‌ها را ارزیابی می‌کنند. در میان معتبرترین نظام‌ها، سه مرجع اصلی یعنی QS، Times Higher Education (THE) و US NEWS بیشترین استناد و اعتبار جهانی را دارند. هر یک از این نظام‌ها با تمرکز بر شاخص‌های خاص، تصویری متفاوت اما مکمل از کیفیت دانشگاه‌های هلند ارائه می‌دهند.

رتبه‌بندی QS

در رتبه‌بندی QS معیارهایی مانند شهرت آکادمیک، نسبت استاد به دانشجو، میزان استناد علمی و درصد دانشجویان بین‌المللی سنجیده می‌شود. در این نظام، دانشگاه فناوری دلفت و دانشگاه آمستردام با عملکرد قوی پژوهشی در میان ۶۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند. سایر دانشگاه‌های برجسته مانند لیدن، اوترخت و واخنینگن نیز در میان ۱۵۰ دانشگاه نخست جای گرفته‌اند.

رتبه‌بندی Times Higher Education (THE)

در نظام THE تمرکز اصلی بر تأثیر پژوهش‌ها، درآمد صنعتی، کیفیت آموزش و میزان بین‌المللی بودن محیط دانشگاهی است. بر اساس نتایج سال ۲۰۲۵، دانشگاه واخنینگن و دانشگاه ماستریخت در شاخص «همکاری‌های بین‌المللی» بالاترین امتیاز را در میان دانشگاه‌های هلند کسب کرده‌اند.

رتبه‌بندی US NEWS

نظام رتبه‌بندی US NEWS تمرکز ویژه‌ای بر عملکرد تحقیقاتی، شهرت جهانی و حجم انتشارات علمی دارد. طبق گزارش اخیر، دانشگاه آمستردام با رتبه ۳۳ و دانشگاه اوترخت با رتبه ۴۶ در میان برترین دانشگاه‌های جهان قرار دارند.

برآیند نتایج سه نظام نشان می‌دهد که دانشگاه‌های هلند در میان کشورهای اروپایی دارای توزیع متوازن کیفیت علمی هستند. برخلاف کشورهایی که تنها چند دانشگاه ممتاز دارند، در هلند بیش از ۱۳ دانشگاه در میان ۵۰۰ مؤسسه برتر جهانی دیده می‌شود. این جایگاه حاصل ثبات علمی، سیاست‌های حمایتی دولت و ارتباط گسترده دانشگاه‌ها با صنعت و مراکز پژوهشی بین‌المللی است.

دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم و بهداشت ایران در هلند

یکی از نکات مهم برای دانشجویانی که قصد دارند پس از پایان تحصیل در هلند به ایران بازگردند، اطلاع از فهرست دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت ایران است. این موضوع تاثیر مستقیمی بر اعتبار مدرک، امکان ادامه تحصیل و اشتغال رسمی در کشور دارد. بر اساس آخرین فهرست اعلام‌شده در سال ۲۰۲۵، چندین دانشگاه هلندی در هر دو فهرست مورد تایید قرار گرفته‌اند.

دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم ایران

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران عمدتاً دانشگاه‌هایی را تأیید می‌کند که در رتبه‌بندی‌های جهانی QS یا THE جایگاه بالایی دارند. در فهرست سال ۲۰۲۶، دانشگاه‌های زیر مورد تایید هستند:

  • دانشگاه فناوری دلفت (Delft University of Technology)؛ رتبه QS: ۴۷
  • دانشگاه آمستردام (University of Amsterdam)؛ رتبه QS: ۵۳
  • دانشگاه لیدن (Leiden University)؛ رتبه QS: ۱۱۹
  • دانشگاه آیندهوون (Eindhoven University of Technology)؛ رتبه QS: ۱۴۰
  • دانشگاه اراسموس روتردام (Erasmus University Rotterdam)؛ رتبه QS: ۱۴۰
  • دانشگاه رادبود نایمخن (Radboud University Nijmegen)؛ رتبه QS: ۲۷۹

دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت ایران

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز فهرستی جداگانه از دانشگاه‌های دارای اعتبار در رشته‌های علوم پزشکی و زیستی منتشر می‌کند. این فهرست معمولاً بر اساس رتبه دانشگاه در حوزه علوم زیستی و پزشکی در نظام QS تعیین می‌شود.

  • دانشگاه ماستریخت (Maastricht University)؛ رتبه QS: ۲۳۹
  • دانشگاه گرونینگن (University of Groningen)؛ رتبه QS: ۱۴۷
  • دانشگاه اوترخت (Utrecht University)؛ رتبه QS: ۱۰۳
  • دانشگاه واخنینگن (Wageningen University & Research)؛ رتبه QS: ۱۵۳
  • دانشگاه توئنته (University of Twente)؛ رتبه QS: ۲۰۳
  • دانشگاه تیلبرگ (Tilburg University)؛ رتبه QS: ۳۴۷

میخوای مهاجرت کنی ولی نمیدونی از کجا شروع کنی؟

همین الان وقت مشاوره بگیر!

هزینه تحصیل و شرایط پذیرش در دانشگاه‌های برتر هلند

تحصیل در دانشگاه‌های هلند در مقایسه با بسیاری از کشورهای انگلیسی‌زبان از جمله بریتانیا، کانادا و ایالات متحده هزینه‌ای پایین‌تر دارد، در حالی که کیفیت آموزش در سطح بسیار بالایی قرار دارد. شهریه دانشگاه‌های این کشور بسته به مقطع، رشته و نوع دانشگاه (دولتی یا خصوصی) متغیر است. میانگین هزینه تحصیل سالانه برای دانشجویان بین‌المللی بین ۷٬۰۰۰ تا ۲۵٬۰۰۰ یورو برآورد می‌شود.

در جدول زیر میانگین شهریه برخی دانشگاه‌های برتر هلند در سال ۲۰۲۵ ذکر شده است:

نام دانشگاهشهریه کارشناسی (یورو در سال)شهریه کارشناسی‌ارشد (یورو در سال)
Delft University of Technology۱۵٬۹۵۰۲۰٬۵۶۰
University of Amsterdam۱۳٬۶۰۰۱۷٬۰۰۰
Leiden University۱۹٬۳۰۰۲۲٬۰۰۰
Erasmus University Rotterdam۶٬۸۰۰–۲۳٬۶۰۰۴٬۳۰۰–۲۳٬۶۰۰
Utrecht University۱۸٬۳۳۲۲۰٬۵۰۰
Wageningen University۱۶٬۴۰۰۱۸٬۰۰۰
University of Groningen۱۱٬۲۰۰–۳۲٬۰۰۰۱۶٬۰۰۰–۲۰٬۷۰۰

شرایط عمومی پذیرش در دانشگاه‌های برتر هلند

پذیرش از دانشگاه‌های مطرح هلند مستلزم ارائه مدارک تحصیلی معتبر، مدرک زبان و رزومه علمی قوی است. در بیشتر موارد، فرآیند پذیرش به‌صورت آنلاین انجام می‌شود و دانشجویان باید در موعد تعیین‌شده مدارک خود را ارسال کنند.

مدارک اصلی موردنیاز برای اپلای

برای اپلای در دانشگاه‌های برتر هلند، ارائه مجموعه‌ای از مدارک تحصیلی و مالی الزامی است. این مدارک نشان‌دهنده‌ی توان علمی، آمادگی زبانی و توانایی تأمین هزینه‌های تحصیل در خارج از کشور هستند. متقاضیان باید کلیه مدارک را به‌صورت رسمی ترجمه و در بازه زمانی تعیین‌شده از سوی دانشگاه ارسال کنند.

  • مدرک دیپلم و ریزنمرات ترجمه‌شده رسمی
  • مدرک کارشناسی یا کارشناسی‌ارشد (برای مقاطع بالاتر)
  • مدرک زبان انگلیسی (آیلتس حداقل ۶ یا تافل معادل)
  • انگیزه‌نامه و توصیه‌نامه‌های علمی
  • رزومه تحصیلی (CV) و مقالات علمی در صورت وجود
  • گواهی تمکن مالی (حدود ۱۳٬۸۰۰ یورو برای هر سال تحصیلی)

نکات تکمیلی برای افزایش شانس پذیرش

علاوه بر ارائه مدارک الزامی، رعایت برخی نکات کلیدی می‌تواند شانس شما را برای دریافت پذیرش از دانشگاه‌های برتر هلند به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. این عوامل معمولاً در بررسی نهایی پرونده، نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و بر ارزیابی کمیته پذیرش اثر مستقیم می‌گذارند.

  • معدل بالاتر از ۱۷ و رزومه پژوهشی قوی، امتیاز مثبت محسوب می‌شود.
  • وجود فاصله تحصیلی زیاد (گپ تحصیلی) ممکن است شانس پذیرش را کاهش دهد.
  • برخی دانشگاه‌ها به‌صورت محدود بورسیه‌های کامل یا جزئی ارائه می‌دهند که نیازمند رزومه علمی، توصیه‌نامه و انگیزه‌نامه قوی است.

چرا تحصیل در دانشگاه‌های دارای رنکینگ هلند توصیه می‌شود؟

تحصیل در دانشگاه‌های برتر هلند نه‌تنها به‌دلیل کیفیت آموزشی بالا، بلکه به‌سبب رویکرد بین‌المللی و ارتباط موثر با بازار کار اروپا مورد توجه دانشجویان سراسر جهان است. دانشگاه‌های این کشور با ارائه بیش از ۲٬۰۰۰ رشته تحصیلی به زبان انگلیسی، گزینه‌ای قابل‌ دسترس برای متقاضیان غیرهلندی‌زبان محسوب می‌شوند. افزون بر این، حدود ۹۵ درصد مردم هلند قادر به مکالمه روان به زبان انگلیسی هستند که زندگی دانشجویی را برای خارجی‌ها ساده‌تر می‌کند.

مزایای تحصیل در دانشگاه‌های دارای رنکینگ هلند

تحصیل در دانشگاه‌های برتر هلند تنها به‌معنای دریافت آموزش باکیفیت نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از فرصت‌های علمی، شغلی و فرهنگی را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد. این مزایا سبب شده‌اند که هلند به یکی از پنج مقصد محبوب دانشجویان بین‌المللی در اروپا تبدیل شود.

هزینه تحصیل مقرون‌به‌صرفه

شهریه دانشگاه‌های هلند در مقایسه با مقاصد مشابهی مانند بریتانیا، استرالیا و کانادا کمتر است، در حالی که امکانات آموزشی، پژوهشی و زیرساخت‌های علمی تقریباً در همان سطح ارائه می‌شوند.

محیط بین‌المللی و چندفرهنگی

دانشجویان از بیش از ۱۶۰ کشور در دانشگاه‌های هلند تحصیل می‌کنند. این ترکیب چندملیتی باعث ایجاد فضای یادگیری پویا، تعامل فرهنگی گسترده و فرصت‌های شبکه‌سازی بین‌المللی می‌شود.

کیفیت بالای آموزش و پژوهش

اکثر دانشگاه‌های هلند در فهرست برترین مراکز علمی اروپا و جهان قرار دارند. در رشته‌هایی مانند مهندسی، علوم طبیعی، پزشکی، مدیریت و کشاورزی، دانشگاه‌های هلند رتبه‌های ممتازی در نظام‌های رتبه‌بندی QS و THE دارند.

امکان کار حین تحصیل و پس از فارغ‌التحصیلی

دانشجویان بین‌المللی مجازند در طول تحصیل به‌صورت پاره‌وقت کار کنند. همچنین پس از فارغ‌التحصیلی می‌توانند از ویزای اقامت موقت یک‌ساله (Orientation Year Visa) برای جستجوی شغل در هلند یا دیگر کشورهای اتحادیه اروپا بهره‌مند شوند.

موقعیت جغرافیایی استراتژیک در اروپا

هلند در قلب اروپای غربی قرار دارد و فاصله کمی تا شهرهای بزرگ مانند پاریس، بروکسل و برلین دارد. این موقعیت ممتاز، دسترسی آسان به فرصت‌های تحصیلی، پژوهشی و شغلی در سایر کشورهای اروپایی را فراهم می‌کند.

سخن پایانی

رنکینگ دانشگاه‌های هلند در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ نشان می‌دهد که این کشور جایگاه خود را به‌عنوان یکی از قطب‌های آموزش عالی در اروپا تثبیت کرده است. بیش از ۱۳ دانشگاه هلندی در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند و این موضوع بیانگر گستردگی کیفیت آموزشی در سراسر نظام دانشگاهی این کشور است. عواملی مانند شهریه مناسب، برنامه‌های انگلیسی‌زبان، ارتباط تنگاتنگ با صنعت و فرصت‌های شغلی پس از تحصیل باعث شده است که هلند به مقصدی مطمئن و محبوب برای دانشجویان بین‌المللی تبدیل شود.

در مجموع، انتخاب یکی از دانشگاه‌های دارای رنکینگ هلند می‌تواند تصمیمی هوشمندانه برای دستیابی به تحصیلات باکیفیت و آینده شغلی پایدار در سطح جهانی باشد.

سوالات متداول

۱ - چند دانشگاه هلند در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند؟

طبق رنکینگ QS سال ۲۰۲۶، سیزده دانشگاه هلندی در جمع ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته‌اند.

۲ - معتبرترین نظام رتبه‌بندی برای دانشگاه‌های هلند کدام است؟

دو نظام بین‌المللی QS و THE دقیق‌ترین ارزیابی‌ها را از عملکرد دانشگاه‌های هلند ارائه می‌دهند.

۳ - میانگین هزینه تحصیل در دانشگاه‌های برتر هلند چقدر است؟

شهریه سالانه برای دانشجویان بین‌المللی معمولاً بین ۷٬۰۰۰ تا ۲۵٬۰۰۰ یورو است.

۴ - آیا تحصیل در دانشگاه‌های هلند به زبان انگلیسی ممکن است؟

بله، بیش از ۲٬۰۰۰ رشته تحصیلی در مقاطع مختلف به‌طور کامل به زبان انگلیسی تدریس می‌شود.

۵ - کدام دانشگاه هلند در رشته‌های فنی و مهندسی رتبه بالاتری دارد؟

دانشگاه فناوری دلفت (TU Delft) با رتبه ۴۷ در رنکینگ QS، برترین دانشگاه فنی کشور است.

اشتراک گذاری مطلب

فرصت استثنائی!

ویزای استارتاپ هلند

تنها برای یک نفر

بــا % ۱۰ تخـفـیـف

برچسب ها: بدون برچسب
0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها